Smarowanie olejem czy smarem.
Nieprawidłowe smarowanie lub jego brak jest przyczyną przeszło połowy przedwczesnych awarii w maszynach i urządzeniach.
Do smarowania zespołów mechanicznych stosuje się dwa rodzaje środków smarnych – oleje i smary plastyczne.
Rodzaj smarowania zdeterminowany jest przez konstrukcję maszyny, a w szczególności jej węzłów łożyskowych, a także przez warunki działania mechanizmu, takie jak temperatura, przenoszone obciążenia i prędkość obrotowa. Oleje znajdują zastosowanie w przypadku, gdy smary plastyczne nie spełniają wymagań stawianych środkowi smarującemu lub gdy ze względu na smarowanie innych zespołów maszyn (np. kół zębatych) jest on jednocześnie wykorzystywany do smarowania łożysk tocznych.
Porównajmy krótko te dwa typy smarowania. Wady i zalety użycia oleju lub smaru w miejscu smarowania.
SMAROWANIE OLEJEM
ZALETY
- Dobra cyrkulacja w miejscu zastosowania
- Dobra stabilność fizyczna i chemiczna
- Chłodzenie
- Łatwa kontrola środka smarowniczego: objętość i poziom
- Czystość maszyn
- Uproszczone uszczelnienie
- Zabezpieczanie
- Prosty montaż
- Łatwa obsługa
- Zmniejszona częstotliwość wymiany lub brak wymiany środka smarowniczego
- Możliwość stosowania części maszyn nasmarowanych już przez producenta
WADY
- Wymagane jest kompletne uszczelnienie
- Nieodpowiednia ochrona przed korozją i wilgocią w przypadku dłuższych przestojów
- Opóźnienie czasowe w przypadku, gdy należy uruchomić niezależny obieg oleju przed rozpoczęciem pracy w danej aplikacji
Właściwy olej smarowy oznacza płynną pracę mechanizmów.
Zastosowanie smaru ma pewne wady :
- Większy współczynnik tarcia niż w przypadku oleju
- Zmniejszone odprowadzanie ciepła
- Miejsce smarowania należy rozmontować i przemyć, jeśli ma zostać wymienione (gdy jest to wymagane)
- Nie ma możliwości sprawdzenia poziomu smaru, który jednak musi być zapewniony lub okresowo uzupełniany, aby skompensować ubytki spowodowane nieszczelnościami, zanieczyszczeniami lub starzeniem się smaru.
Zalety zastosowania smarów specjalnych
- Smary stałe lub półpłynne najlepiej sprawdzają się tam, gdzie wymagane jest długotrwałe utrzymanie środka smarowego w węźle tarcia
- Zapewniają one skuteczne smarowanie
- chronią węzły tarcia przed czynnikami zewnętrznymi, takimi jak rozbryzgi wody, wilgoć i zanieczyszczenia,
- chronią przed korozją i zużyciem.
Smar jest produktem o konsystencji od półpłynnej do stałej, otrzymywanym w wyniku mieszania środka zagęszczającego (mydło) z płynnym środkiem smarowniczym (olej mineralny lub syntetyczny).Aby uzyskać specyficzne własności można dodawać różne dodatki uszlachetniające.
Najważniejszymi czynnikami, które należy brać pod uwagę przy doborze smaru, są m.in. :
- konsystencja,
- lepkość oleju bazowego,
- warunki pracy w danej aplikacji
- czynniki atmosferyczne (wilgotność, czynniki korozyjne),
- maksymalną i minimalną temperaturę pracy.
Smary plastyczne są stosowane w przypadkach, gdy zastosowanie olejów jest nieuzasadnione względami technicznymi lub ekonomicznymi.
Smary są stosowane m.in. do:
- łożysk tocznych, łożysk ślizgowych, łożysk liniowych, śrub kulkowych, wrzecion, połączeń wał/piasta,
- sworzni, przegubów, przegubów homokinetycznych, prowadnic, armatury, uszczelnień, sprężyn,
- przekładni, gwintów, śrub, łańcuchów, lin, wyłączników, połączeń metal/plastik, plastik/guma,
- metal/guma, itp.
Większość urządzeń może być smarowana smarem w klasie konsystencji NLGI 2. Współczesne smary w tej klasie konsystencji są stabilne w temperaturach 100–130°C, a powszechnie stosowane kompleksowe smary litowe do temperatury 140–180°C. Smar o klasie konsystencji NLGI 2 może również być przetłaczany w większości systemów centralnego smarowania.
Każda aplikacja wymaga zastosowania optymalnego środka smarnego.
We właściwych środkach smarowych tkwi znaczny potencjał obniżki kosztów energii, części zamiennych i robocizny przy jednoczesnym zwiększeniu produktywności.
Obecnie najpopularniejsze mechanizmy, które wymagają smarowania, to przekładnie i łożyska.
Smarowanie łożysk tocznych zazwyczaj bazuje na smarach plastycznych. Ze względów ekonomicznych i konstrukcyjnych bardzo często smary zastępuje się olejami. Takie rozwiązanie szczególnie sprawdza się w przypadku łożysk, które pracują w wysokiej temperaturze. Oleje stosuje się również w wałach skrzyń przekładniowych oraz aplikacjach, które są silnie obciążone i pracują przy znacznych obrotach szybkoobrotowych, a także działają w systemach smarowania obiegowego.
W przekładniach przemysłowych jest odnotowywany coraz większy wzrost mocy. Wymaga się więc coraz wyższych obciążeń i temperatur w obrębie ograniczonych wymiarów projektowych przekładni. Ponadto oczekiwany jest coraz dłuższy czas pracy, a także większa niezawodność i wyższa efektywność energetyczna. Smarowanie takich przekładni wymaga również coraz lepszych parametrów wydajnościowych olejów smarowych. Specjalnie do tych wymagań są opracowywane i ciągle ulepszane oleje syntetyczne o dobrej odporności na starzenie, nośności i niskich współczynnikach tarcia.
Nowoczesne oleje przekładniowe bazują na technologiach uwzględniających tribologiczne wymagania, jakim muszą sprostać przemysłowe przekładnie, takie jak na przykład odporność na zacieranie, zużycie i zmęczenie oraz ochrona w łożyskach tocznych. Nad składem olejów pracuje się w ścisłej współpracy z wiodącymi producentami przekładni. Wszystko po to, aby środek smarny był dostosowany do konkretnych parametrów materiałów współpracujących i obciążeń, przy pomocy zaawansowanych pakietów dodatków do olejów bazowych.
Przykłady smarów i olejów dla tych zastosowań.
Kluber Isoflex Topas NB 52 – to syntetyczny smar do łożysk tocznych i ślizgowych.
Jest to smar do łożysk tocznych i ślizgowych, którego skład chemiczny oparty jest na syntetycznym oleju węglowodorowym i kompleksowym mydle barowym. Ten rodzaj zagęszczacza, w odróżnieniu od innych, umożliwia dobre przenoszenie obciążeń, przy jednoczesnym zachowaniu odporności na wodę i inne media.
Właściwości takie sprawiają, że smar ten zapewnia skuteczną ochronę przed korozją oraz odporność na utlenianie i starzenie się.
Smar Isoflex Topas NB 52 jest przystosowany do pracy w temperaturze o szerokim zakresie wartości tj. od -50 do 120 °C, przy czym, krótkotrwale smar ten toleruje temperaturę o wyższych wartościach, nawet do 150 °C, jak np. w zamkniętych konstrukcjach, takich jak przekładnie mechaniczne.
Smar znajduje szerokie zastosowanie w obszarze budowy maszyn i nie tylko, np.:
– szybkoobrotowe i mocno obciążone łożyska toczne i ślizgowe, także w temperaturze o niskich
wartościach
– wieńce kół zębatych w precyzyjnych przekładniach
– przekładnie stożkowe stosowane we frezarkach
– elektromechaniczne napędy nastawcze zaworów
– styki i wtyczki elektryczne
Należy podkreślić neutralność smaru Isoflex Topas NB 52 wobec wielu tworzyw sztucznych.
Specjalny smar do łożysk tocznych o wysokich wymaganiach.
Kluberplex BEM 34-132 stosowany jest przede wszystkim do smarowania:
– łożysk kulkowych, prowadnic liniowych i mechanizmów śrubowych tocznych, pracujących w ruchu
oscylacyjnym, w warunkach dużych obciążeń i drgań.
Mogą to być m.in.:
– Hub-Units (łożyska kół), amortyzatory, łożyska pompy wodnej, tulejki przegubów krzyżowych w
samochodach
– prowadnice w obrabiarkach i maszynach technologicznych
– łożyska toczne i prowadnice w maszynach włókienniczych pracujących na mokro, w maszynach
papierniczych, w urządzeniach transportowych i w pompach.
Z powodu dobrej odporności na media smar Kluberplex BEM 34-132 może być również stosowany do łożysk tocznych jako smar uszczelniający.
Molykote BR 2 Plus – DOW/ Dow Corning.
to uniwersalny smar z dodatkiem dwusiarczku molibdenu, z domieszką grafitu do powierzchni metal/metal na bazie oleju mineralnego mydła litowego, dodatków EP i środków przeciwkorozyjnych do małych i dużych prędkości, szczególnie odpowiedni do przenoszenia średnich i dużych obciążeń w ciężkich warunkach pracy.
Produkt jest stosowany głównie do smarowania
– łożysk tocznych, łożysk ślizgowych,
– prowadnic liniowych, , tocznych elementów prowadnic,
– myjek wysokociśnieniowych, połączeń trzpieniowych, wrzecion,
– ślimacznic oraz wielowypustów.
Stosowany przede wszystkim do urządzeń przemysłu drzewnego i tworzyw sztucznych, a także do drukarni i fabryk produkujących ceramikę.
Smar Molykote BR 2 Plus stosuje się również w cementowniach, hutnictwie oraz innych gałęziach przemysłu ciężkiego i maszynowego.
Kluber Lamora D 68 lub 220 -oleje do powierzchni i prowadnic ślizgowych.
Oleje do prowadnic ślizgowych LAMORA D wyróżniają się znakomitym działaniem smarującym również przy małych prędkościach ruchu ślizgowego i umożliwiają prace bez drgań
ciernych.
Oleje te posiadają dobrą zdolność zraszania i wysoką zdolność przenoszenia
obciążeń. Szczególnie sprawdziły się w przypadku prowadnic powlekanych tworzywem sztucznym.
Oleje LAMORA D są stosowane do:
– smarowania powierzchni ślizgowych i prowadnic w nowoczesnych centrach obróbczych, frezarkach,
tokarkach i innych obrabiarkach.
